Adopcja (przysposobienie) / Kto może adoptować dziecko?
Nie każdy kto jest gotów obdarzyć opuszczone dziecko swoją miłością może być dla niego rodzicem adopcyjnym, konieczne jest spełnienie szeregu przesłanek formalnych wynikających z przepisów prawa.
Warunki, konieczne dla przysposobienia dziecka stanowią:
I. Pełna zdolność do czynności prawnych.
Pełna zdolność do czynności prawnych oznacza zdolność do składania oświadczeń woli ze skutkiem prawnych, innymi słowy zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej. Pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby pełnoletnie, które nie zostały całkowicie ani częściowo ubezwłasnowolnione. Wskazany wymóg związany jest z faktem, że tylko osoby mające pełną zdolność do czynności prawnych mogą sprawować władzę rodzicielską.
II. Posiadanie odpowiednich kwalifikacji.
Odpowiednie kwalifikacje osobiste oznaczają poziom umysłowy, moralny oraz zdolności wychowawcze przysposabiającego. Cechy te podlegają sprawdzeniu przez sąd opiekuńczy, który weryfikuje w ten sposób czy przysposabiający daje rękojmię należytej troski o fizyczny i duchowy rozwój dziecka.
III. Posiadanie opinii kwalifikacyjnej oraz świadectwa ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny.
Obowiązek ten wynika z art. 172 Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz art. 114(1) kro. Nie dotyczy on kandydatów na przysposabiających spokrewnionych albo spowinowaconych z dzieckiem albo sprawujących nad nim rodzinną pieczę zastępczą.
IV. Odpowiednia różnica wieku między przysposabiającym, a przysposobionym.
Przyjmuje się, że odpowiednia minimalna różnica wieku to 15 lat, w szczególnych okolicznościach (np. gdy przysposabiający jest mężem matki dziecka) różnica ta może być mniejsza, duża różnica wieku na ogół nie jest sama w sobie traktowana jako przeszkoda, chyba że wpływa na zdolność do sprawowania władzy rodzicielskiej.
Czy dziadkowie, albo inni członkowie rodziny mogą adoptować dziecko?
Tak - stosunek pokrewieństwa, bez względu na jego stopień, nie stoi na przeszkodzie przysposobieniu dziecka (często jest to nawet wskazane). Przeszkodę mogą natomiast stanowić inne okoliczności jak np. zbyt mała różnica wieku (w przypadku adopcji przez rodzeństwo), albo zbyt duża (w przypadku adopcji przez dziadków, którzy z racji zaawansowanego wieku nie są w stanie sprawować realnej pieczy nad adoptowanym dzieckiem).
Czy osoby w związku nieformalnym mogą adoptować dziecko?
Nie - zgodnie z art. 115 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego "Przysposobić wspólnie mogą jedynie małżonkowie", zatem osoby pozostające w związkach partnerskich bez względu na to czy są różnej czy też tej samej płci, nie mogą w obecnym stanie prawnym adoptować dziecka. Z pkt widzenia formalnego nie ma natomiast przeszkód, aby przysposobiła dziecko jedna z osób pozostających w konkubinacie albo osoba samotna, w praktyce takie sytuacje należą jednak do rzadkości. Założeniem instytucji przysposobienia jest bowiem stworzenie adoptowanemu dziecku odpowiedniego środowiska rodzinnego, co osobie samotnej lub żyjącej w związku nieformalnym trudniej będzie wykazać przed sądem.